Een eigen ik.
Als er iets in het leven van Anna of in elk geval in de jaren die zij in ons gezin verblijft veel aandacht en inspanning heeft gevergd, dan is het het ontwikkelen van een eigen identiteit, een eigen ik. Gezien het feit dat de mens een sociaal wezen is en zich niet goed kan ontwikkelen zonder een sociale omgeving waaraan hij zich kan spiegelen, heeft haar directe omgeving hierin een belangrijke rol gespeeld vanaf dag 1 dat ze bij ons kwam wonen. Vanaf dag 1 ontwikkelde Anna een soort van kopieervaardigheden in woord en gedrag die ze oefende door vooral veel af te kijken en na te doen van ons als pleegouders, haar pleegbroer Job en later ook Mart, haar klasgenoten en onze familie en vrienden. De kleine papegaai die zich in ons huis had gevestigd, werkte meer dan eens op onze zenuwen en zeker op die van Job die niet wist wat hem overkomen was. Van de ene op de andere dag had hij een zusje, van de ene op de andere dag moest hij zijn ouders, huis en speelgoed delen en tot overmaat van ramp zag hij zijn eigen gedrag -positief dan wel negatief- vaak onmiddellijk gespiegeld terug. Het nadoen van ons heeft gelukkig door de jaren heen plaatsgemaakt voor steeds meer eigen ideeën en opvattingen. En nu de puberteit sinds enkele jaren zijn voorzichtige intrede heeft gedaan komt het zich spiegelen aan ons als pleeggezin enkel nog bij vlagen voor. Eerlijk is eerlijk, het is goed te hanteren en roept nu nog slechts af en toe herinneringen op aan die begintijd. Dit kan zich plotseling openbaren door een nagenoeg identieke playlist op Spotify (we houden nu eenmaal van dezelfde muziek), gelijke kledingstukken (ja logisch, dat is toch nu in de mode) of het bestellen van een Laté Macciato (ik wil ook gewoon eens een koffie proberen). Anna heeft een stevige plek verworven bij ons en zich goed kunnen aanpassen aan onze rituelen, manieren en zelfs onze manier van communiceren, terwijl ze toch ook de ruimte heeft genomen voor de ontwikkeling van haar eigen persoon. Ze is er nog niet en ik ga ervan uit dat het ontwikkelen van een eigen ik een levenslang proces is, waarin ze meer dan eens op de proef gesteld zal worden bij de vaardigheden om haar eigen grenzen aan te geven: vertrouw ik op mijn eigen gevoel, ga ik over mijn eigen grenzen om de ander te plezieren of simpelweg wat wìl ik zelf eigenlijk?
Toen onlangs iemand uit haar omgeving tegen Anna zei dat ze wat meer haar eigen gevoel moest volgen bij te nemen beslissingen, heb ik mij wel afgevraagd hoe reëel dat voor Anna is. Ze is gekomen met nauwelijks bagage in letterlijke en figuurlijke zin. Haar veiligheid bestaat eruit dat ze jaren heeft mogen afkijken en nadoen van haar pleeggezin. De puberteit, haar kalenderleeftijd en haar omgeving verwacht nu van haar dat ze die veiligheid loslaat en tot verschillende zelfstandige afwegingen tot staat is. Laten we haar nog wat tijd gunnen om te oefenen.
